پایداری: تقیید توسعه؟

author

  • سیدعلی اصغری استادیار فلسفه، پژوهشکده اخلاق و تربیت، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران
Abstract:

بحران افول محیط زیست از جمله عواملی بوده که مسئله چگونگی پایدارسازی توسعه را، با در نظر گرفتن محدودیت‌ها، به وجود آورده است. اما در تلاش برای پاسخ‌گویی به این مسئله، این سؤال مطرح می‌شود که از میان دو حوزﮤ اقتصاد و اکولوژی، نظر کدام‌یک باید مبنای سیاست‌گذاری در زمینه توسعۀ پایدار قرار گیرد؟ و اینکه آیا پایداری توسعه را مقید می‌کند؟ هدف مقاله این است که ضمن تبیین زمینۀ پیدایش این مسائل، پاسخ آنها را بیابد. روش مورد استفاده، تحلیل و تبیین و استنباط لوازم نظریه‌ها و مقایسۀ آنها بود؛ به این ترتیب که در آغاز، مفاهیم یا معیارهای پایداری در چند حوزﮤ تأثیرگذار تخصصی، تحلیل و تبیین شد تا اهمیت مفهوم اکولوژیکِ پایداری در جریان توسعۀ پایدار روشن شود. سپس به استنباط لوازم نظریه‌های مهم در علم اکولوژی ــ‌‌ نظریه اوج، نظریه اکوسیستم، و نظریه اکولوژی روادار‌ــ و مقایسه آنها پرداخته شد. در نهایت تحلیل و تبیین نظریه‌های جدید اقتصادیِ پایداری و استنباط لوازم و نتائج آنها برای پایداری انجام شد. نتائج نشان داد که: 1. در ارتباط با توسعۀ پایدار، دو حوزه تخصصیِ اکولوژی و اقتصاد در تعیین معیار پایداری تعیین‌کننده‌تر بوده‌اند؛ 2. پایداری برآمده از نظریۀ اکوسیستم، توسعه را مقید می‌کند؛ 3. نظریه اکولوژی روادار نمی‌تواند طبیعت را نرم یا معیاری برای توسعه بداند؛ 4. مفهومِ رقیق نظریۀ روادار از پایداری، توسعه را عمدتاً نامقید باقی می‌گذارد؛ 5. پایداری در توسعۀ پایدار، اکنون دیگر مفهومی عمدتاً اقتصادی شده است؛ 6. پایداری شدید ظرفیت قابل‌ملاحظه‌ای برای تقیید توسعه دارد، اما پایداری خفیف چنین نیست.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

اطلاق و تقیید حاکمیت سیاسی

حاکمیت عنصری اساسی و بی بدیل در مفهوم «دولت-کشور» است و برخی آن را در عرض سرزمین، مردم و حکومت در شکل گیری دولت در مفهوم عام آن شمرده اند و برخی برابر حکومت دیده اند؛ اما نوعا اطلاق حاکمیت را از مهم ترین ویژگی های این مفهوم شمرده اند. با این حال از نگاه منابع اسلامی و به ویژه منابع فقهی و بنابر تعریفی که از این مفهوم به دست داده می شود، باید دید حاکمیت سیاسی آیا امری مطلق و قید ناپذیر است؟ در ا...

full text

«توسعه پایدار» یا «پایداری توسعه» در حقوق بین‌الملل

 هرچند اندیشه ضرورت تحقق «توسعه پایدار» ظاهری فریبنده دارد، اما برخی چالش‌های موجود در ترکیب میان «توسعه» و «پایداری» و تأملی در نقطه ثقل مفهوم توسعه پایدار که متضمن واکاوی مفهوم «پایداری با ثبات» و «پایداری ناپایدار» است، محور اصلی مقاله حاضر را تشکیل می‌دهند. در این نوشته، ضمن تأمل در مفهوم توسعه پایدار، گذری بر مبانی نظری توسعه پایدار و شناسایی منابع حقوقی که این اصل در آن‌ها بازتاب یافته، ب...

full text

مطالعه تطبیقی سطح پایداری توسعه در مناطق1و2شهرمشهد

دگرگونی در شرایط شهرها و افزایش سریع شهرنشینی و توسعه‌شهری تغییرات اجتناب‌ناپذیری را در شهرها ایجاد کرده است. لذا، تحلیل پایداری و وضعیت شاخص‌های پایداری در سطح نواحی شهری به عنوان رهیافتی جهت دست‌یابی به توسعه‌پایدار شهری همواره یکی از اهداف مدیران شهری بوده است. از این‌رو، هدف این پژوهش تحلیل و سنجش شاخص‌های پایداری در ناحیه1منطقه1 و ناحیه1منطقه2 به عنوان نمونه مطالعاتی می‌باشد. این پژوهش به ...

full text

آسیب شناسی چالش های توسعه پایداری گردشگری

گردشگری پایدار به عنوان پارادایمی از توسعه که حاصل چندین خط فکری است از حدود سه دهه پیش آغاز شد. این پارادایم بر فرض "کوچکتر، بهتر" استوار است. اما این فرض در دنیای پر از تغییرات، تعارضات و عدم قطعیت امروزه قابل پرسش است. گردشگری پایدار اغلب در ارتباط است با طبیعت‌گردی و وابستگی به محیط‌های طبیعی. رشد تفکر سیستمی به دیدگاه‌های جدید و موثرتر در مورد گردشگری منجر شد. سوال‌ها همچنان در مورد توانای...

full text

آینده توسعه روستایی و چالش‌های پایداری

در توسعه روستایی نیز در کنار سایر حوزه‌های مطالعاتی علوم اجتماعی و اقتصادی، طی دهه‌های مختلف چالش‌های نظری متنوعی را پشت سر نهاده است. این مقاله با رویکردی تئوریک برخی از این چالش‌ها را مورد بررسی قرار داده و چشم‌انداز آتی توسعه روستایی را تحلیل کرده است. هدف این مقاله، بررسی نظری و نقد برخی رویکردهای توسعه روستایی و در نهایت ترسیم سیمای آتی رویکردهای نوظهور در توسعه روستایی است، روش این مقاله...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 10  issue 3

pages  33- 56

publication date 2018-06-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023